Aşırı aktif mesane, Uluslararası İdrar Tutabilme Derneği’nin (International Continence Society) tarifi: İdrarı yetiştirememe duygusunun çok sayıda gündüz ve gece idrar yapma ile birlikte olması ve bazen idrar kaçırmanın da buna eşlik etmesi şeklindedir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu ve başka patolojiler yokken tek başına diğer depolama semptomları yoksa;
- Gece idrara çıkmanın başka nedenleri
- Uyku kalitesi bozukluğu
Kimlerde Ortaya Çıkar?
Aşırı Aktif Mesane kadınlarda %30, erkeklerde %11 oranında görülmekte, kadınlarda ani idrar kaçırma oranı daha fazladır. Hayat kalitesini ileri derecede bozan en çok rastlanan 10 kronik (müzmin) hastalıktan biridir.
Aşırı aktif mesanede dışkı tutamama oranı %50’lere varıyor
Belirtiler Nelerdir?
- Günde 8’den fazla idrar yapma
- Bazen idrarının geldiğini anlamasına rağmen yetiştirememe duygusuyla kaçırma
- Eve giderken kapıya yaklaştıkça idrarını kaçırma (hedefe yaklaşırken idrarını kaçırma)
- Musluk açıkken idrarını yetiştiremeden kaçırma duygusu
Teşhis (Tanı) Nasıl Konur?
Sorgulamada; titreme, ereksiyon sorunu, kabızlık, şeker hastalığı, hipertansiyon, uyku apnesi, kalp ritm bozukluğu, lityum kullanımı çok önemlidir.
Tanıda ürodinamiye gerek yoktur.
Bu tanıyı koyabilmek için öncelikle
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Mesanenin gizli ya da aşikâr kanseri
- İdrar yolu ve/veya mesane taşları
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Vajina enfeksiyonu
- Aşırı sıvı tüketilmesi
- İdrar söktürücü ilaçlar kullanımı
- Siroz
bunların olmadığını ispatlamak gerekir.
Nasıl Tedavi Edilir?
1. Basamak Tedavi
- Davranış tedavisi (Üroloji Uzmanının öğretecekleri ve sıvı kısıtlaması) ile semptomlarda %60 iyileşme: Kafein kısıtlaması idrar kaçırmayı azaltmaz ama sıkışma/sık idrar azalır.
- Kilo kaybı: Hem stress tip idrar kaçırma hem de aşırı aktif mesanede ciddi fayda sağlıyor. 7 kilo vermek aşırı aktif mesanede idrar kaçırma ataklarını ciddi oranda azaltıyor.
- Mesane kontrol stratejileri
- Kesinlikle kabızlığın önlenmesi
2. Basamak Tedavi
Mesane dinlendirici ilaçlar: Mesane dinlendirici ilaçlar %40 hastada etkili, yüksek terk ediş oranı
Aşırı Aktif Mesane hastalarının %90’ında mesane dinlendirici ilaçlar başarısız oluyor. Bunların büyük kısmı istediğini alamıyor, diğeri yan etkiler nedeniyle bırakılıyor.
3. Basamak Tedavi
- Ayak sinirinin uyarımı: Tedaviye cevap vermeyen hastalıkta %70 semptom iyileşmesi ancak cevabın 8-10 haftayı geçmesi problem oluşturmaktadır.
- Omuriliğe pil yerleştirilmesi: 5 yılda %75 etkilidir.
- Anestezi ile Mesaneye BOTOX tedavisi: %60 hastada idrar kaçırma ataklarını azaltır, %6 hastada kendine sonda takmak gerekebilir, %25 hastada ise tamamen bitiriyor.
Botoks Tedavisi Nedir? Nasıl Uygulanır?
Sebebi ortaya konamayan aşırı aktif mesane hastalığı yukarıdaki önlemler ve ilaçlarla kontrol altına alınamaz ise Botoks tedavisi denenebilir. Botoks, uygulandığı yerde sinirleri geçici olarak durdurmak seklinde çalışır. Genel anestezi ya da bölgesel (belden uyuşturma diye bilinen) anestezi ile idrar kesesi duvarlarına Endoskopi (Sistoskopi) eşliğinde Botoks maddesinin enjekte edilmesine dayanır.
Aşırı çalışmakta olan idrar kesesi (mesane) kaslarının bir kısmı geçici olarak durur ve sık idrar yapma, yetiştirememe duygusu, yetiştirememe duygusu ile idrar kaçırma şikayetleri 6-8 ay kontrol altına alınabilir.
4. Basamak Tedavi (İlk 3 Basamak tedaviden sonuç alınamaz ise)
Mesane Büyütme Ameliyatı: 3 basamak tedaviden yarar görmeyen hastalarda çok kıymetli bir tedavi seçeneğidir. Hastanede yaklaşık 6 gün yatmayı gerektiren bir ameliyat ile sonuç alınır.